Cho đến thời điểm này, Việt Nam vẫn là
một trong những nước có tỷ lệ phá thai cao nhất trong khu vực và thế
giới, với trung bình hàng nămkhoảng 800.000 trường hợp phá thai hợp
pháp, nghĩa là trên thực tế, con số này còn cao hơn nhiều. Tương đương
với việc phá thai, hậu quả và tai biến của nạo phá thai cũng ảnh hưởng
rất lớn đến sức khỏe sinh sản của người phụ nữ.
Do
đó, sau khi phá thai, người phụ nữ cần được tư vấn để lựa chọn cho mình
một biện pháp tránh thai phù hợp nhằm tránh có thai ngoài ý muốn lập
lại, tránh nguy cơ tai biến sau phá thai cũng như gia tăng tỷ lệ sử dụng
biện pháp ngừa thai hiện đại và lâu dài.
Tăng
cường công tác tư vấn sau phá thai cũng đồng nghĩa với việc cung cấp
cho khách hàng những kiến thức để phòng bị tránh mang thai ngoài ý muốn,
những biện pháp ngừa thai phù hợp, tính an toàn và hiệu quả, tác dụng
phụ của từng biện pháp là vấn đề hết sức cần thiết.
Những
thống kê gần đây cho thấy việc gia tăng tỷ lệ sử dụng các biện pháp
ngừa thai hiện đại như thuốc viên ngừa thai thế hệ mới, dụng cụ tử cung
chứa nội tiết … là phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. Tuy nhiên,
muốn việc thực hiện các biện pháp ngừa thai có hiệu quả nhất cần đòi hỏi
sự hợp tác và thống nhất của cả vợ lẫn chồng. Nhất là sau phá
thai, đây là một giai đoạn hết sức khó khăn cho người phụ nữ, họ vừa
trải qua tâm trạng phức tạp giữa việc giữ thai và bỏ thai, sự ảnh hưởng
của thủ thuật đến sức khỏe và đời sống tình dục làm cho vấn đề ngừa
thai càng trở nên vô cùng quan trọng .
Các biện pháp tránh thai ngay sau phá thai an toàn và có hiệu quả cao như :
Đối với viên tránh thai dạng uống
Có
thành phần nội tiết kết hợp hoặc viên uống chỉ có progestin, đều có thể
bắt đầu ngay lập tức sau khi phá thai, kể cả ngay ngày làm thủ thuật.
Biện pháp tránh thai dạng uống này không phòng tránh được các bệnh lây
nhiễm qua đường tình dục kể cả HIV/ AIDS, tuy nhiên vẫn áp dụng cho
những trường hợp viêm nhiễm cấp tính đường sinh dục.
Thuốc tiêm tránh thai (DMPA), thuốc cấy tránh thai IMPLANON
Có
thể tiêm hoặc cấy ngay lập tức, tuy nhiên, giống như các thuốc tránh
thai dạng uống, DMPA, IMPLANON cũng không phòng tránh được các bệnh lây
nhiễm qua đường tình dục.
Bao cao su
Dùng
ngay khi bắt đầu có quan hệ tình dục lại. Đây là một biện pháp tốt có
thể được lựa chọn trong thời gian chưa thể bắt đầu dùng một biện pháp
khác ngay lập tức. Bao cao su là một biện pháp thích hợp cho việc dùng
liên tục nếu sử dụng đúng cách, hiệu quả tránh thai cao đến 98%.
Bao
cao su dùng cho nam giới là một biện pháp duy nhất có thể vừa giúp
phòng tránh thai vừa giúp phòng tránh các viêm nhiễm lây qua đường tình
dục kể cả HIV/AIDS.
Dụng cụ tử cung
Có thể
đặt dụng cụ tử cung sau hút thai nếu không tai biến, lòng tử cung sạch
và không biểu hiện của viêm nhiễm. Không nên đặt dụng cụ tử cung ngay
sau hút thai trong những trường hợp có thương tổn nặng chưa lành, chưa
kiểm soát được băng huyết và thiếu máu cấp tính chưa có tiến triển tốt.
Sau
phá thai 3 tháng giữa không nên đặt dụng cụ tử cung ngay, nên chờ
trong vòng 4 đến 6 tuần sau cho kích thước tử cung trở về bình thường để
tránh vòng rơi tụt.
Trước khi tiến hành đặt dụng cụ tử
cung, khách hàng phải được tư vấn đầy đủ về ưu điểm, tai biến và những
bất lợi của biện pháp này, cán bộ y tế phải được tập huấn thành thạo về
kỹ thuật đặt và tháo dụng cụ tử cung, khách hàng phải được khám và sàng
lọc kỹ những dấu hiệu viêm nhiễm, nếu có viêm nhiễm cần trì hoãn biện
pháp này ít nhất là 3 tháng sau khi hút thai để được điều trị hết các
viêm nhiễm.
Ngoài ra, đặt vòng còn có một tỷ lệ thất bại do tụt vòng và không phòng tránh được các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Một
số biện pháp tránh thai khác có hiệu quả tránh thai không cao và không
thích hợp cho thời điểm sau phá thai như sử dụng thuốc diệt tinh trùng,
các biện pháp vật cản như màng ngăn âm đạo, mũ cổ tử cung, phương pháp
tính vòng kinh …
Màng ngăn âm đạo, mũ cổ tử cung, có thể cũng thích hợp sử trong ngay sau khi phá thai 3 tháng đầu. Sau
phá thai 3 tháng giữa cần trì hoãn dùng màng ngăn âm đạo, mũ cổ tử cung
cho đến khi cho kích thước cổ tử cung và tử cung trở về bình thường
trong vòng 4 đến 6 tuần sau.
Thuốc diệt tinh trùng
(dạng bọt, gel, thuốc đặt, thuốc viên) là một biện pháp có thể dùng tạm
thời khi phải trì hoãn một biện pháp tránh thai khác, hiệu quả thuốc
diệt tinh trùng không cao lắm và không phòng tránh được các viêm nhiễm
lây qua đường tình dục và HIV.
Biện pháp tính vòng kinh (hoặc gọi là tính ngày giao hợp an toàn)
Không
khuyến nghị sử dụng sau phá thai. Biện pháp này có thể sử dụng sau khi
đã có 3 chu kỳ kinh đều từ sau phá thai. Hiệu quả của phương pháp phụ
thuộc rất nhiều vào sự áp dụng chính xác cũng như phải có chu kì kinh
đều đặn mỗi tháng. Tỉ lệ ngừa thai của phương pháp là rất thấp 40-50%.
Viên tránh thai khẩn cấp (liều dùng chỉ có levonorgestrel và liều phối hợp estrogen-progesteron)
Muốn
hiệu quả tránh thai cao, phải sử dụng càng sớm càng tốt ngay sau khi có
quan hệ tình dục không được bảo vệ. Không thích hợp để sử dụng như một
biện pháp tránh thai thường xuyên và không phòng tránh được các viêm
nhiễm lây qua đường tình dục/HIV.
Thắt ống dẫn trứng
Chỉ
định cho trường hợp cặp vợ chồng trên 35 tuổi, đã đủ ≥ 2 con sống khỏe
mạnh và con nhỏ nhất trên 3 tuổi. Cần tiến hành tư vấn đầy đủ, khách
hàng tự nguyện lựa chọn và ký cam kết trước khi tiến hành thủ thuật
triệt sản tự nguyện.
Thắt
ống dẫn trứng thực hiện bằng tiểu phẫu với đường rạch nhỏ ở mổ bụng
hoặc nội soi ổ bụng có thể ngay sau khi phá thai không có biến chứng.
Đối với trường hợp có nhiễm khuẩn hoặc sốt sau phá thai, băng huyết
nặng sau phá thai, tổn thương nặng đến đường sinh sản…. chúng ta phải
trì hoãn thủ thuật cho đến khi điều trị khỏi hẳn và/hoặc các tổn thương
đã lành.
Ngừa thai sau hút thai là
một vấn đề vô cùng quan trọng nhằm tránh mang thai ngoài ý muốn và tránh
tình trạng nạo phá thai nhiều lần, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý
người phụ nữ. Do đó, bạn hãy nghĩ đến một biện pháp ngừa thai an toàn,
hiệu quả ngay từ bây giờ để có một đời sống tình dục an toàn và thoải
mái!
BS. CKII Dương Phương Mai
Khoa Kế hoạch gia đình – BV Từ Dũ